Ultrasonografia (USG) to jedno z najczęściej stosowanych badań obrazowych w diagnostyce medycznej. Wykorzystuje fale ultradźwiękowe do tworzenia obrazu wnętrza ciała. Kluczowym elementem każdego aparatu USG jest głowica, która emituje i odbiera fale ultradźwiękowe. Istnieje kilka rodzajów głowic USG, a każda z nich ma swoje specyficzne zastosowania.
Głowica liniowa
Głowica liniowa generuje fale ultradźwiękowe w równoległych liniach, co pozwala uzyskać obrazy o wysokiej rozdzielczości. Charakteryzuje się stosunkowo wysoką częstotliwością (5–15 MHz), co sprawia, że nadaje się do badań struktur powierzchownych, takich jak:
- tarczyca,
- piersi,
- naczynia krwionośne (Doppler),
- mięśnie i ścięgna (diagnostyka ortopedyczna).
Głowica konweksowa (wypukła)
Ten rodzaj głowicy ma zakrzywioną powierzchnię emitującą fale ultradźwiękowe, co pozwala na uzyskanie szerokiego pola widzenia. Pracuje na niższych częstotliwościach (2–6 MHz), co umożliwia głębszą penetrację tkanek. Głowica konweksowa jest wykorzystywana głównie do badań:
- jamy brzusznej,
- narządów wewnętrznych (np. wątroby, nerek, śledziony),
- płodu podczas ciąży (diagnostyka prenatalna).
Głowica sektorowa
Jest to głowica o małej powierzchni kontaktu, ale dużym kącie widzenia. Wykorzystuje się ją głównie w badaniach wymagających głębokiej penetracji i obrazowania wąskich przestrzeni. Pracuje w zakresie częstotliwości 1–5 MHz. Głowica sektorowa jest stosowana w:
- kardiologii (echokardiografia),
- diagnostyce płuc,
- badaniach neurologicznych.
Głowica mikro-konweksowa
Jest to odmiana głowicy konweksowej o mniejszym rozmiarze, co umożliwia dokładniejsze obrazowanie trudno dostępnych obszarów. Dzięki swojej konstrukcji znajduje zastosowanie w:
- neonatologii (badania noworodków i wcześniaków),
- badaniach neurologicznych (np. USG przezciemiączkowe),
- weterynarii.
Nowe technologie w zakresie głowic USG
Technologie związane z ultrasonografią w dalszym ciągu się rozwijają, a w związku z tym ulepszeniu ulegają także głowice do aparatów USG. Nowoczesne modele wyróżniają się wyższą rozdzielczością, co umożliwia uzyskanie precyzyjnego obrazu, tak ważnego dla szczegółowej diagnostyki. W medycynie coraz częściej wykorzystuje się także głowice wyposażone w funkcje dopplerowskie, pozwalające na ocenę przepływu krwi w naczyniach krwionośnych.
Warto również wspomnieć o głowicach mobilnych, wykorzystywanych przede wszystkim w coraz popularniejszych aparatach USG przenośnych. Tego typu rozwiązania przydają się wszędzie tam, gdzie bardzo ważna jest szybka diagnoza, np. w karetkach pogotowia.
Odpowiedni dobór głowicy USG ma duże znaczenie dla uzyskania wysokiej jakości obrazu w badaniu diagnostycznym. Głowicę do konkretnego badania dobiera specjalista i powinna ona być dostosowana do rodzaju badania i anatomii pacjenta. Znajomość różnic pomiędzy określonymi rodzajami głowic USG jest znacząca dla poprawnej diagnostyki i rozpoznania ewentualnych nieprawidłowości.